Konkurs Główny Filmów Pełnometrażowych 2023

Od dziewiętnastej edycji Festiwalu, na Opolskich Lamach pokazujemy w jak znakomitej formie jest obecnie polskie kino. Do Konkursu Głównego Filmów Pełnometrażowych wybraliśmy najciekawsze rodzime produkcje ostatnich lat. W sekcji zobaczycie historie ludzi mierzących się z najważniejszymi problemami współczesności - portrety jednostek i społeczne panoramy . Za pośrednictwem filmów doświadczycie całego spektrum emocji – radości, smutku, wzruszeń, a także drogi, która jest naszym tegorocznym motywem przewodnim. 


Składające się na konkurs filmy układają się w swoisty przekrój ostatnich miesięcy w polskim kinie. Wybraliśmy obrazy nie tylko ważne, ale też atrakcyjne, posługujące się różnymi oryginalnymi stylistykami i autorskimi podejściami. Oprócz fabuł pokażemy wam też najciekawsze produkcje dokumentalne, uzupełniające naszą panoramę dzisiejszej Polski o spojrzenie non-fiction. Wszystkie tytułu łączy jedno – Polska. Nasz festiwal będzie swoistym oknem, przez które będzie można wyjrzeć i zobaczyć wiele oblicz współczesnej Polski – od wsi, przez małe miasteczka aż po zakamarki stolicy.


konkurs główny 
 FILMÓW pełnometrażowych
oficjalna selekcja 2023

FABUŁA

Roving woman, reż. Michał Chmielewski / Polska 2022 / 95 min. 

Sara zostaje wyrzucona z domu przez swojego chłopaka. Ubrana w wieczorową suknię, z pustymi rękami, rusza w drogę. Próbuje wrócić w rodzinne strony i pogodzić się z matką, ale jej podróż przyjmuje nieoczekiwany kierunek. Dziewczyna kradnie samochód i rusza przed siebie. Przemierzając kalifornijskie pustynie spotyka innych zagubionych ludzi, którzy tak jak ona poszukują własnej drogi. Każdej nocy przegląda też znalezione w aucie rzeczy. Właściciel skradzionego auta, Gregory Milloy, zaczyna ją coraz bardziej fascynować. Ostatecznie Sara postanawia go odnaleźć.

Doppelgänger. Sobowtór, reż. Jan Holoubek / Polska 2023 / 119 min. 

Thriller psychologiczny. Rozgrywa się po dwóch stronach żelaznej kurtyny równocześnie. Główny bohater osiada we Francji, korzystając z komfortu i wolności, jakie oferował zamożny Zachód, wtapia się w lokalną społeczność w ramach działań wywiadowczych. W tle głównego wątku, rozgrywa się „wielka historia” przełomu dekad - wydarzenia Sierpnia ‘80, mroczne lata stanu wojennego i w końcu czas transformacji.

Chrzciny, reż. Jakub Skoczeń / Polska 2022 / 88 min. 

„Chrzciny” – przewrotna komedia obyczajowa w gwiazdorskiej obsadzie W rolach głównych: Katarzyna Figura, Maciej Musiałowski, Tomasz Schuchardt, Michał Żurawski, Agata Bykowska, Marta Chyczewska, Marianna Gierszewska, Andrzej Konopka i Tomasz Włosok.

Grudzień, 1981 rok. Marianna, gorliwa katoliczka, postanawia wykorzystać rodzinną uroczystość - chrzciny najmłodszego wnuka, do pojednania swoich skłóconych od lat dzieci. Nieoczekiwanie przeszkodzi jej w tym generał Jaruzelski, który ogłasza tego dnia stan wojenny. Chcąc doprowadzić rodzinne pojednanie do końca, Marianna postanawia ukryć przed dziećmi prawdę o sytuacji w kraju. To małe z pozoru kłamstwo, uruchomi lawinę nieoczekiwanych zdarzeń, którą trudno będzie zatrzymać.

Matecznik, reż. Grzegorz Mołda / Polska 2022 / 80 min. 

Tematem pełnometrażowego debiutu Grzegorza Mołdy jest złe wychowanie. To intrygujący, przewrotny, by nie powiedzieć – zwodniczy film, będący połączeniem dramatu społecznego, czarnej komedii, dystopii i thrillera. Dokładnie zamknięte, skromnie wyposażone mieszkanie treningowe, w którym rozgrywa się akcja, służy resocjalizacji Karola (Michał Zieliński). Codziennie odwiedza go tu opiekunka Marta (debiutująca na ekranie choreografka i tancerka Agnieszka Kryst), żeby uczyć chłopaka dobrych manier, zachowania przy stole, czystości. Jednak ich relacja, ściśle ujęta w ramy regulaminu, niepostrzeżenie – i niebezpiecznie – wymyka się spod kontroli. Wychodząc od intymnej, kameralnej sytuacji, Mołda brawurowo kreśli na ekranie radykalną krytykę procesu wychowania do życia w rodzinie i społeczeństwie. Stawia przy tym prowokacyjne pytania o odległość, jaka dzieli wychowanie od tresury, bliskość od opresji, miłość od kontroli.

Chleb i Sól, reż. Damian Kocur / Polska 2022 / 100 min. 

Tymoteusz, pianista - student warszawskiej Akademii Muzycznej, wraca do rodzinnego miasta na wakacje. Prowincjonalne miasteczko, jakich w Polsce wiele, to miejsce w którym czas się zatrzymał, szczególnie teraz w czasie upalnych wakacji. W mieście zostali koledzy Tymka i jego brat Jacek, również pianista, który jednak nie dostał się na Akademię Muzyczną i spędza czas z kolegami na osiedlu. Pobyt w rodzinnym mieście to jedynie wakacyjny przystanek na zachód Europy, gdzie Tymoteusz otrzymał zagraniczne stypendium. Centralnym punktem spotkań lokalnej młodzieży jest nowo powstały bar z kebabem. Lokalna młodzież dobrze żyje z obcokrajowcami, są jednak drobne wyjątki. Z czasem konflikt między grupą pracowników a chłopakami z osiedla zaostrza się. U zastraszanych obcokrajowców zaczyna pojawiać się strach i poczucie zagrożenia.

Obudź się, reż. Filip Dzierżawski / Polska 2022 / 75 min.

Bajzel, starszy brat i jedyny opiekun nastoletniej Zosi, zapada w śpiączkę po kibicowskiej bójce. Zosia wierzy, że brata może wybudzić flaga kibiców wrogiej drużyny. Idzie do domu Cygana, lidera przeciwników, i razi go paralizatorem. Grozi, że zabije zakładnika, jeśli jego kumple nie oddadzą flagi. W ciągu jednego, bardzo długiego dnia sytuacja będzie musiała znaleźć swój finał… 

Filip, reż. Michał Kwieciński / Polska 2022 / 125 min. 

Rok 1941, warszawskie getto. Filip, młody polski Żyd, ze swoją ukochaną Sarą przygotowują się do występu w kabarecie, by zarobić na utrzymanie rodziny. Podczas premiery dochodzi do strzelaniny, podczas której ginie Sara i siedzący na widowni bliscy Filipa. Dwa lata później mężczyzna pracuje jako kelner w restauracji ekskluzywnego hotelu we Frankfurcie. Podając się za Francuza, w samym sercu hitlerowskich Niemiec korzysta ze wszystkich uroków świata, nie jest w stanie się zatrzymać ani na chwilę. Następujące po sobie tragiczne wydarzenia sprawiają jednak, że nagle całe starannie zbudowane frankfurckie życie Filipa rozpada się jak domek z kart.

Hela, reż. Anna Kasperska / Polska 2022 / 81 min. 

Hela i Zuzia straciły rodziców i wychowują się w domach dziecka. Starsza, zbuntowana Hela trafiła do poprawczaka, prowadzonego przez zakonnice, gdzie przeżywa gehennę. Nadzieją jest wizja ponownego połączenia z siostrą. Zuzia zostaje adoptowana i zaczyna nowy rozdział w życiu. Hela walczy o ocalenie od zapomnienia łączących je więzi. Opowieść na granicy dzieciństwa i dorosłości, pełna uczucia, determinacji i siostrzanej miłości. Pełnometrażowy debiut Anny Marii Kasperskiej.

Śubuk, reż. Jacek Lusiński / Polska 2022 / 112 min. 

Rok 1989. Młoda dziewczyna, Maryśka zachodzi w ciążę ze starszym od niej milicjantem Darkiem. Mężczyzna nie chce dziecka i zmusza kobietę do aborcji. Mimo kiepskiej sytuacji materialnej i ambitnych planów życiowych Maryśka decyduje się urodzić, a Darek usuwa się z jej życia. Wkrótce potem na świat przychodzi jej syn, w którego wychowaniu wspiera ją starsza siostra, Marta. Bardzo szybko okazuje się, że chłopiec mocno różni się od rówieśników: jest dziwnie wycofany, zamknięty w sobie, a jedyne wypowiadane przez niego słowo to „śubuk”. Mijają kolejne lata, syn Maryśki zostaje wyrzucony z przedszkola, a po jakimś czasie pojawia się diagnoza lekarzy: chłopiec ma autyzm. Maryśka początkowo nie wie, jak odnaleźć się w tej sytuacji, a w Polsce lat 90. nikt nie rozumie tego zaburzenia. Kobieta ma przeciwko sobie również zawziętego sąsiada Feliksa, który – słysząc krzyki dziecka w mieszkaniu – donosi na policję, że ta znęca się nad synem. Maryśka jednak nie poddaje się i postanawia dowiedzieć się jak najwięcej o autyzmie oraz zrobić wszystko, aby jej syn mógł podjąć normalną edukację. Wie bowiem, że chłopiec jest ponadprzeciętnie inteligentny, ale wymaga więcej uwagi i cierpliwości od otoczenia. Rzucając wyzwanie służbie zdrowia i polskiemu systemowi oświaty, Maryśka odnajduje inne matki w podobnej sytuacji, ignorowane przez system. Od tej pory kobieta nie cofnie się przed niczym, aby osiągnąć swój cel oraz zapewnić swojemu synowi społeczną akceptację i zrozumienie.

Słoń, reż. Kamil Krawczycki / Polska 2022 / 88 min.

Bartek prowadzi małe gospodarstwo na Podhalu. Kiedy opuścił ich ojciec, jego matka się załamała, wówczas to on musiał zostać głową rodziny. Pewnego dnia umiera ich sąsiad i jego syn Dawid przyjeżdża na pogrzeb. Bartek fascynuje się Dawidem i jego beztroską. Pierwsza miłość zmusza go do podjęcia decyzji, czy jest już gotowy, żeby sięgnąć po swoją wolność.

DOKUMENT

Pianoforte, reż. Jakub Piątek / Polska 2023 / 89 min. 

Bohaterami filmu jest kilku młodych uczestników Konkursu Chopinowskiego z różnych stron świata, których życie od dzieciństwa było podporządkowane grze na fortepianie. W trakcie eliminacji jest ich 160, a do finału trafia zaledwie 12 osób. Konkurs Chopinowski jest najstarszym tej rangi wydarzeniem na świecie. Odbywa się co 5 lat w Warszawie i wzięły w nim udział największe sławy pianistyki. To ogromne emocje oraz wielka szansa, która zdarza się raz w życiu. Bohaterami filmu jest kilku młodych uczestników konkursu z różnych stron świata, których życie od dzieciństwa było podporządkowane grze na fortepianie.

Wszyscy dzielą podobne marzenie i zostaną bezlitośnie zweryfikowani przez konkursowy mechanizm. „Pianoforte” follows an eclectic group of young musicians from around the world who have prepared since they were children for the legendary International Chopin Piano Competition. During the preliminary round, there are 160 of them. Then, about 80. Then 40. At last, only 10 lucky ones make it to the final.

Globus, reż. Clara Kleininger-Wanik / Polska 2022 / 76 min.

Kiedy w życie wchodzi nowa ustawa zakazująca występów cyrkowych z udziałem zwierząt, Adi i Mioara, trenerzy zwierząt w bukareszteńskim cyrku, muszą wymyślić, jak urozmaicić swoje występy, by nie stracić publiczności. Na pomoc z samego Las Vegas przybywa do Rumunii światowej sławy reżyser spektakli cyrkowych. W kilka miesięcy ekipa musi się dostosować do nowej wizji artystycznej. Będzie to wymagało nauki akrobacji i zadań, z jakimi do tej pory nie mieli do czynienia. Ambicją nowego opiekuna grupy, który współpracował m.in. ze słynnym Cirque du Soleil, jest stworzenie najwspanialszego widowiska cyrkowego w tej części Europy.

Nie znikniemy, reż. Alisa Kovalenko / Ukraina, Polska, Francja 2023 / 100 min. 

W filmie śledzimy losy pięciu ukraińskich nastolatków dorastających w małych miasteczkach w zagłębiu węglowym. Podobnie jak ich rówieśnicy na całym świecie walczą z nudą i licznymi frustracjami związanymi z poszukiwaniem własnej tożsamości i drogi życiowej. Jednak ta piątka znajduje się w Donbasie, gdzie od lat trwa wojna. Nie dość, że region został spustoszony gospodarczo, to jeszcze w oddali – a czasem zupełnie blisko – nieustannie toczą się walki. Młodzież miota się i zmaga z rzeczywistością, starając się odnaleźć poprzez rysunek, fotografię, muzykę, a przede wszystkim – przyjaźń. Buntują się, dają się porwać przygodzie, brawurowo zapuszczają się na pola minowe i do szybów węglowych, bawią się w zrujnowanych domach, starając się wykorzystać ostatnie złote godziny dzieciństwa. Gdy marzą o ucieczce, pojawia się niespodziewana propozycja. Mogą odwiedzić Nepal i wędrować przez podnóża Himalajów. Trenują intensywnie, by zrealizować marzenie. Dokumentują wysiłki w dziennikach wideo. W miarę pogarszania się sytuacji w Ukrainie, pojawia się groźba inwazji rosyjskiej na pełną skalę. Czy nadzieje i plany tych młodych ludzi się spełnią?

Dziewczyńskie historie, reż. Aga Borzym / Polska 2023 / 62 min.

Dziewczyńskie historie, nastoletnie dni. Niby nic się nie dzieje, a tak dużo się zmienia. Jagoda i Zuzia to koleżanki z osiedla. Spotykają się na skwerku. Czasem idą na lody albo plac zabaw. I zawsze mają dużo do obgadania. Bycie dziewczynką to szczególne doświadczenie, a one właśnie wkraczają w okres dojrzewania. Biologia, hormony, pryszcze, pierwszy bunt, pierwsza miłość. Pierwsza miesiączka – kiedy przyjdzie? Co będzie po niej inne? Dorośli nie zawsze potrafią dać wsparcie albo odpowiedź. A one coraz więcej widzą. Szkolne absurdy, niechciane zasady, dylematy do rozstrzygnięcia. Jagoda i Zuzia są świetnymi komentatorkami: przekorne, ironiczne, niezależne, wystraszone. Z wielkim apetytem na życie! Wprowadzają nas w dziewczyński świat. A każdy chłopak, który obejrzy film, będzie mógł wreszcie go poznać.

Skąd dokąd, reż. Maciej Hamela / Polska 2023 / 85 min. 

Początek inwazji Rosji na Ukrainę. Ludzie zawieszeni w czasie i przestrzeni, w obliczu niepewnego tu i teraz, decydują się na porzucenie tego, co mają najcenniejsze i wsiadają bez zastanowienia do zakurzonego vana na obcych rejestracjach. Samochód przemierza tysiące kilometrów, pełniąc rozmaite funkcje: poczekalni, szpitala, schronu, a przede wszystkim przestrzeni do zwierzeń i wyznań, którymi w sposób naturalny zaczynają dzielić się współtowarzysze podróży z przypadku. "Skąd dokąd" to portret zbiorowy złożony z doświadczeń ludzi, którzy mają jeden cel: znaleźć bezpieczne schronienie. W vanie, ich tymczasowym azylu, zniesione są różnice płci, wieku, koloru skóry, sprawności fizycznej, pochodzenia, tożsamości, poglądów czy wiary. W języku ukraińskim "skąd" (звідки / zvidky) i "dokąd" (куди / kudy), to też rutynowe pytania zadawane podczas próby przebicia się przez liczne punkty kontrolne, rozmieszczone na terenie Ukrainy.

Rewolucja 21, reż. Martyna Peszko / Polska 2022 / 53 min.

W filmie poznajemy Teatr 21 - profesjonalną grupę teatralną działającą od 17 lat w Warszawie, założoną przez Justynę Sobczyk - pedagożkę teatru i reżyserkę. Tworzą go aktorzy żyjący z Zespołem Downa. Zaczynają pracę nad nowym spektaklem pod tytułem "Rewolucja, której nie było". Biorą na warsztat protest osób z niepełnosprawnościami w polskim Sejmie. Do pracy nad spektaklem zostali zaproszeni również pełnosprawni aktorzy. Taryfy ulgowej nie ma tu dla nikogo. Od każdego aktora wymagane jest absolutne zaangażowanie i każdy jest traktowany na równi. Model pracy w Teatrze 21 jest nowatorski. Podczas prób praca polega na improwizacjach aktorskich na zadany przez reżyserkę temat: rewolucji, seksualności, samodzielności, kabaretu politycznego czy rehabilitacji. Towarzyszy temu muzyka na żywo tworzona przez zespół POKUSA. Praca wzbudza gorące dyskusje aktorów na temat nagości, zaangażowania teatru w politykę, granic prywatności i odwagi do ośmieszenia się na scenie.

W Ukrainie, reż. Tomasz Wolski, Piotr Pawlus / Polska 2023 / 83 min.

Piotr Pawlus i Tomasz Wolski zapuszczają się w głąb zniszczonej przez bomby Ukrainy, aby uchwycić "nową normalność" jej mieszkańców. Gdy Rosja rozpoczęła działania wojenne przeciw ludności cywilnej, Europejczycy zjednoczyli się, by przyjąć niemal 8 milionów uchodźców z Ukrainy. Co stało się z tymi, którzy nie wyjechali i z tymi, którzy wrócili do domu? Czy "dom" nadal znaczy dla nich to samo? Filmowcy pokazują jak wygląda życie w zbombardowanych miastach i spalonych wioskach. Poprzez serię statycznych ujęć zniszczonej wojną Ukrainy, zapraszają widza w kontemplacyjną podróż, przedstawiającą różne aspekty nowej rzeczywistości. Dokumentują banalność i tragizm wojny bez sensacji typowej dla przedstawień rosyjskiej agresji. Pokazują absurdy życia w cieniu inwazji. Nowa normalność w Ukrainie to dzieci bawiące się w żołnierzy, ich rodzice sprzeczający się w kolejkach po racje żywnościowe, to łatanie dziur i pustych framug płytą pilśniową czy nuda codzienności w barakach. Życie toczy się dalej, jakby wszechobecne gruzy były tylko dekoracją z papier mâché.

Apolonia, Apolonia, reż. Lea Glob / Dania, Polska 2022 / 116 min.

„Apolonia, Apolonia” to historia Apolonii Sokol – artystki, która wyrosła z undergroundowej sceny teatralnej w Paryżu, prowadząc życie charakterystyczne dla tamtejszej bohemy, równocześnie starając się przebić w świecie sztuki. Opowieść o przyjaźni i solidarności między kobietami. Duńska reżyserka Lea Glob spotkała po raz pierwszy Apolonię Sokol w 2009 roku. Artystka wyrosła z undergroundowej sceny teatralnej w Paryżu, prowadząc życie charakterystyczne dla tamtejszej bohemy, równocześnie starając się przebić w świecie sztuki. Ten piękny i intymny portret artystki, kręcony przez 13 lat, ma szansę stać się jednym z najważniejszych filmów tego roku. Reżyserka filmu, Lea Glob, jest znana polskiej publiczności – była laureatką nagrody Fiction/Non-Fiction na MDAG w 2016 roku. Za polsko-duńsko-francuską koprodukcję odpowiada HBO Max (przy projekcie pracowała Hanka Kastelicová), polskim koproducentem jest Małgorzata Staroń (Staron FILM). Film zdobył już wiele nagród na festiwalach międzynarodowych, w tym m.in. na IDFA w Amsterdamie.

Głos, reż. Dominika Montean-Pańków / Polska 2022 / 73 min.

Czternastu mężczyzn wstępuje do nowicjatu Zakonu Jezuitów. Są tam odcięci od świata przez dwa lata. To przysłowiowa pustynia, są bez pieniędzy, telefonów, dostępu do internetu, kontaktów ze znajomymi, poddawani różnym próbom. Przez ten czas muszą zmierzyć się z decyzją czy życie zakonne jest na pewno wyborem dla nich. I zostać na całe życie albo odejść. "Jak będziesz siedział w budzie, to będziesz widział owoce w codzienności." - mówi do nowicjuszy ich przełożony. Doskonałe zdjęcia pustyni Wojciecha Staronia („Ptaki śpiewają w Kigali”, „Plac Zbawiciela”) zakreślają symboliczny horyzont doświadczeń nowicjuszy, a refleksyjna muzyka Adama Bałdycha podkreśla medytacyjny rytm filmu.

Młoda Białoruś, reż. Łukasz Ruciński, Patryk Szczepaniak / Polska 2022 / 53 min.

Wstrząsający obraz młodych ludzi, którzy szukają swojego miejsca w świecie. Uciekli z kraju, bo Alaksandr Łukaszenka brutalnie stłumił protesty po sfałszowanych wyborach w 2020 roku. Bohaterowie dokumentu "Młoda Białoruś" dzielą się traumatycznymi wspomnieniami tamtych represji. Andriej to młody raper, który mieszka w Polsce. Jego życie to z jednej strony hip-hop, a z drugiej nostalgia, poczucie beznadziei i coraz gorsze informacje z Białorusi, które codziennie przekazuje na antenie Nexty - niezależnego, białoruskiego medium, gdzie stał się jedną z twarzy walki z reżimem Łukaszenki. Daleko od rodziny i z dożywotnim zakazem powrotu do domu Andriej próbuje pogodzić spełnianie marzeń z walką o wolność Białorusi. Sprawy nie ułatwia rosyjska napaść na Ukrainę i niespodziewana szansa dla Andrieja, by wyruszyć w dalszą podróż.